Εθελοντές πυροσβέστες:
“Για να γίνει θεσμός ο εθελοντής πυροσβέστης  κάποιοι έκαναν αγώνα»

“……Ο εθελοντισμός στο έργο του Πυροσβεστικού Σώματος, στο έργο κατά το οποίο, ο πυροσβέστης καλείται να πράξει, να δράσει και να φέρει αποτέλεσμα στο πεδίο που όλοι οι άλλοι σπεύδουν να απομακρυνθούν για να μην απειληθεί η ίδια τους η ζωή, είναι εθελοντισμός αυτοδιάθεσης στον κίνδυνο, εθελοντισμός ηρωισμού, έργο θεάρεστο…..”.

 Με αφορμή την προσπάθεια ίδρυσης εθελοντικού πυροσβεστικού κλιμακίου στο Κρυονέρι, μιλήσαμε με τον Στάθη Συμεωνίδη ο οποίος είναι περιφερειακός εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ένωσης Εθελοντών Πυροσβεστών.

“Η Πανελλήνια Ένωση έχει 10 χρόνια παρουσίας και απαρτίζεται από τους ανθρώπους που προσπάθησαν και δρομολόγησαν τις τελευταίες εξελίξεις στο πυροσβεστικό Σώμα, με την έννοια ότι βοήθησαν να γίνει πραγματικότητα ο Νόμος 4029/2011, ο οποίος διέπει τον τρόπο λειτουργίας του εθελοντισμού μέσα στο Πυροσβεστικό Σώμα. Είναι ουσιαστικά ο νόμος που έβαλε τάξη στα θέματα του εθελοντισμού στην Πυροσβεστική υπηρεσία (στον ίδιο νόμο μπαίνουν και οι βάσεις για τον εθελοντισμό στο Λιμενικό σώμα, αλλά δεν έχει  ενεργοποιηθεί ποτέ). Στο Πυροσβεστικό Σώμα, αυτή τη στιγμή,  είναι ενταγμένοι 1700 εθελοντές σε όλη την Ελλάδα (κάθε χρόνο οι αποχωρήσεις είναι ίδιες με τις προσχωρήσεις οπότε ο αριθμός διατηρείται περίπου ίδιος). Ενώ πρέπει να επισημάνω ότι ο  όρος  «εθελοντής πυροσβέστης» μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο από πολίτες που προσφέρουν εθελοντικά στο πυροσβεστικό σώμα

Χρησιμοποιείται ο εθελοντισμός για την πρόσληψη μόνιμων θέσεων στο πυροσβεστικό σώμα;

Εδώ υπάρχει μια τεράστια παρεξήγηση, κατάλοιπο του παρελθόντος, διότι κάποτε υπήρχε ανταπόδοση με τη συμμετοχή στον εθελοντισμό. Το αποτέλεσμα ήταν σε κάποια στιγμή (2007) να διαγραφούν περίπου 10.000 εθελοντές οι οποίοι ήταν εγγεγραμμένοι αλλά όχι ενεργοί. Με το νόμο 4029/2011 μπήκανε οι προϋποθέσεις για να θεωρείται  κάποιος εθελοντής. Πλέον η μόνη ευκολία που παρέχεται είναι ότι οι εθελοντές, στις πανελλήνιες εξετάσεις έχουν ένα ποσοστό επιπλέον. Αυτή είναι η μόνη επιδότηση που υπάρχει σήμερα και μάλιστα θα πρέπει να έχουν 3 χρόνια ευδόκιμης υπηρεσίας για να συμμετέχουν. Αυτό έγινε για να μείνουν μόνο οι εθελοντές οι οποίοι πραγματικά θέλουν να ενταχθούν στο εθελοντικό σώμα και να προσφέρουν πραγματική εθελοντική εργασία. Από την άλλη ο νόμος προβλέπει κάποιες διευκολύνσεις στους εργοδότες που απασχολούν υπαλλήλους που έχουν την ιδιότητα του εθελοντή πυροσβέστη.

Πως μπορεί να γίνει κανείς εθελοντής πυροσβέστης;

Για να ενταχθείς στους εθελοντές πυροσβέστες ξεκινάς με μια αίτηση που πρέπει να κατατεθεί στην πυροσβεστική υπηρεσία, συνήθως κάθε Σεπτέμβριο (αυτό γίνεται κάθε χρόνο). Οι αιτούντες υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις και μετά ξεκινά το πρόγραμμα εκπαίδευσης το οποίο διαρκεί 120 ώρες  και έχει θεωρητικό και πρακτικό κομμάτι. Στο τέλος υπάρχει αξιολόγηση και στα δύο (θεωρητικά και πρακτικά) Πέρυσι, εντάχθηκαν στο πυροσβεστικό σώμα 530 νέοι εθελοντές πυροσβέστες σε όλη την Ελλάδα.

Μετά την εκπαίδευση είναι υποχρεωμένοι να κάνουν τρία οκτάωρα (υπηρεσίες)  τον μήνα. Υπάρχει η δυνατότητα προσωρινής αναστολής της ιδιότητας για συγκεκριμένους λόγους (όπως οι σπουδές στο εξωτερικό, η στρατιωτική θητεία κλπ). Ενώ προβλέπεται και η αφαίρεση της ιδιότητας για συγκεκριμένους λόγους.

Υπάρχουν κάποιες δυσλειτουργίες με την έννοια ότι δεν εξασφαλίζονται για όλους τους εθελοντές τα αναγκαία μέσα όπως στολές, υλικό ατομικής προστασίας κλπ. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πάρα πολλοί εθελοντές να αποχωρούν παρά το ότι το επίσημο κράτος ξοδεύει πολλά κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.

Στην Καβάλα αυτή τη στιγμή υπηρετούν 12 εθελοντές πυροσβέστες,  στην Ελευθερούπολη επτά, στη Χρυσούπολη δύο και στη Θάσο ένας

Προσπάθεια ίδρυσης εθελοντικού κλιμακίου στο Κρυονέρι………

Το πλαίσιο λειτουργίας των κλιμακίων περιγράφεται στο νόμο 4029, συγκεκριμένα στο άρθρο 27 περιγράφει ότι η ίδρυση ενός εθελοντικού πυροσβεστικού κλιμακίου (ή πυροσβεστικού σταθμού Α ή Β τάξης) σε Ο.Τ.Α. πρώτου βαθμού μπορεί να γίνει κατόπιν αιτήσεως τους στο Αρχηγείο του Πυροσβεστικού Σώματος. Το αρχηγείο εισηγείται (όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις) στα υπουργεία Οικονομικών, Προστασίας του πολίτη και Εσωτερικών και αυτά συνυπογράφουν την απόφαση ίδρυσης. Ή έγκριση ίδρυσης του εθελοντικού κλιμακίου στο Κρυονέρι έχει ημερομηνία 9.03.2015 (κλείσαμε αισίως τα 4 χρόνια). Υπάρχει ένα όχημα δωρεά του Δήμου Νυρεμβέργης το οποίο είναι σχεδόν έτοιμο για χρήση (έχει αγοραστεί ο εξοπλισμός και έχει τοποθετηθεί), υπάρχουν οι στολές και τα μέσα ατομικής προστασίας για τους εθελοντές, αυτό που μένει είναι να βρεθούν οι 12 εθελοντές (ο ελάχιστος αριθμός που προβλέπει ο νόμος)

Δυστυχώς θα περιμένουμε μάλλον και άλλο. Να πω εδώ ότι υπήρχαν 23 εθελοντές οι  οποίοι περίμεναν  δύο χρόνια περίπου, για να τους καλέσουν. Όταν ήρθε η ώρα να ξεκινήσει η διαδικασία έγιναν όλες οι ενέργειες για να τους αποτρέψουν από αυτό. Και τώρα υπάρχουν δυστυχώς μόνο 5.

Η διοίκηση του κάθε εθελοντικού κλιμακίου αποτελείται από μόνιμο προσωπικό (ο νόμος προβλέπει διοικητή έναν ανθυποπυραγό – υποπυραγό γενικών καθηκόντων, αντικαταστάτη του έναν πυρονόμο γενικών καθηκόντων και έναν πυροσβέστη γενικών καθηκόντων με ειδικότητα οδηγού – 4249/2014). Απαιτείται ένα πυροσβεστικό όχημα και 12 εθελοντές (οι 4 πρέπει να έχουν δίπλωμα οδήγησης Β κατηγορίας και πάνω).

Στην ερώτηση «γιατί φύγανε οι εθελοντές» υπάρχουν απαντήσεις. Ο εθελοντής θέλει να τον βοηθήσεις και να τον διευκολύνεις σε κάποιες διαδικασίες. Στην περίπτωση μας η λάθος διαχείριση της κατάστασης μας έφερε στο σημείο που είμαστε. Στις πολιτισμένες χώρες τον εθελοντή κάνουν  προσπάθεια να τον προσελκύσουν να δώσει λίγο από το χρόνο του και όταν το πετύχουν κάνουν τα πάντα για να τον κρατήσουν. Στην Ελλάδα η αντίληψη είναι «αν θέλεις έλα, δε θα ιδρώσουμε κιόλας», οπότε καταλαβαίνεις……..

Να σου πω, επίσης, ότι στο βιβλίο που έγραψε ο επιπυραγός Κώστας Γραφάκος, διοικητής της πυροσβεστικής υπηρεσίας Γυθείου : «Εθελοντισμός στο πυροσβεστικό Σώμα. Πυροσβεστική παιδεία – Αλλαγή νοοτροπίας» αναλύει σε κάποιο κεφάλαιο τα κέρδη που είχε η υπηρεσία του από την ίδρυση και λειτουργία ενός εθελοντικού πυροσβεστικού σταθμού και ενός εθελοντικού πυροσβεστικού κλιμακίου, σε περιοχές που η πρόσβαση από την κεντρική υπηρεσία ήταν «προβληματική» λόγω απόστασης. Κέρδη σε ταχύτητα επέμβασης σε περιστατικά (άρα λιγότερη ζημιά στα καμένα), καλύτερη αξιοποίηση του προσωπικού, εξοικονόμηση πόρων (καύσιμα, διοικητική μέριμνα κλπ). Είναι η πρώτη μελέτη αποτελεσματικότητας που έχει γίνει από στέλεχος του πυροσβεστικού σώματος και μάλιστα με στατιστικά στοιχεία, τα οποία δεν επιδέχονται αμφισβήτησης.

Υπάρχει λύση;

Υπάρχει λύση και πρέπει να γίνει μια νέα κινητοποίηση. Υπάρχουν αξιωματικοί της πυροσβεστικής που έχουν τεράστια εμπειρία στο διαδικασία της έναρξης λειτουργίας κλιμακίων ή πυροσβεστικών σταθμών, η οποία μας προσφέρεται. Το επόμενο βήμα είναι με την καθοδήγηση, να πετύχουμε να προσελκύσουμε ανθρώπους που θα θέλουν να δώσουν το  χρόνο τους και να υπηρετήσουν το θεσμό. Ο εξοπλισμός για αυτούς υπάρχει (είναι αρκετά τυχεροί μια και υπάρχουν τεράστιες δυσλειτουργίες στην παροχή στολών και Μέσων ατομικής προστασίας). Το θέμα είναι να το δει ο Δήμος Καβάλας με σοβαρότητα και να προχωρήσει. Ξαναλέω ότι  αν υπήρχε υπομονή και σωστή διαχείριση απ’ όσους αιρετούς που (δυστυχώς) μπλέχθηκαν,  θα έπρεπε τώρα να λειτουργούσε το εθελοντικό κλιμάκιο στο Κρυονέρι. Μερικές φορές σκέφτομαι ότι κάποιοι επίτηδες σαμποτάρουν την κατάσταση, γιατί δεν θα τολμήσουν ποτέ να βγουν να πουν να σταματήσει μια τέτοια προσπάθεια.

 Είναι εντυπωσιακό ότι υπάρχει όλη αυτή η νομοθεσία για τους εθελοντές πυροσβέστες, πράγμα που δείχνει ότι υπάρχει ενδιαφέρον από την Πολιτεία. Ποιο πιστεύεις είναι το μέλλον;

Ο κος Γραφάκος στην εισαγωγή του βιβλίου του γράφει (θα σας το διαβάσω)¨: “……Ο εθελοντισμός στο έργο του Πυροσβεστικού Σώματος, στο έργο κατά το οποίο, ο πυροσβέστης καλείται να πράξει, να δράσει και να φέρει αποτέλεσμα στο πεδίο που όλοι οι άλλοι σπεύδουν να απομακρυνθούν για να μην απειληθεί η ίδια τους η ζωή, είναι εθελοντισμός αυτοδιάθεσης στον κίνδυνο, εθελοντισμός ηρωισμού, έργο θεάρεστο…..”. Οι εθελοντές πυροσβέστες δεν είναι μια κοινή εθελοντική ομάδα.  Δεν είναι μια ΜΚΟ ή έναν σύλλογο ο οποίος διεκδικεί οτιδήποτε. Λειτουργούμε μέσα στα πλαίσια του πυροσβεστικού σώματος. Εκπαιδευόμαστε από το μόνιμο προσωπικό και δουλεύουμε μαζί τους. Οι βαθμοί μας είναι ίδιοι με τους βαθμούς των μόνιμων και βρισκόμαστε μέσα στην ιεραρχία και στη λειτουργία του πυροσβεστικού σώματος. Φροντίζουμε να εκπληρώνουμε όλες τις υποχρεώσεις μας γιατί είναι κάτι που αγαπάμε. Θα το έλεγα είναι μία  επαγγελματική εθελοντική δραστηριότητα. Εννοείται ότι υπάρχουν δυσλειτουργίες. Και έχω επισημάνει ότι υπάρχει διαφορά στην αντιμετώπιση των εθελοντών στην βόρεια από τη νότια Ελλάδα. Στην νότια λειτουργούν πολύ καλύτερα τα πράγματα με τους εθελοντές να έχουν καταφέρει να συμμετέχουν σε πάρα πολλά, σοβαρά συμβάντα χωρίς προκαταλήψεις, να έχουν πετύχει την ίδρυση και απρόσκοπτη λειτουργία εθελοντικών πυροσβεστικών σταθμών και κλιμακίων. Στη βόρεια έχουμε να κάνουμε πολύ δρόμο ακόμη και μερικές φορές προσπαθούμε να αποδείξουμε αυτονόητα πράγματα. Αλλά δεν θα κάνουμε πίσω μια και για να γίνει θεσμός ο «εθελοντής πυροσβέστης» κάποιοι έκαναν αγώνα και αυτό θα συνεχίσουμε να κάνουμε.”

Μιχάλης Κουμρίδης

(Ευχαριστούμε τον Στάθη Συμεωνίδη για όσα μας είπε και για τις φωτογραφίες που μας παραχώρησε)