Ο Θοδωρής Γκόνης αποχαιρετά το Φεστιβάλ Φιλίππων

“Οι κύκλοι κλείνουν. Έγιναν ωραία πράγματα εδώ στην Καβάλα, βάλαμε ξανά στη ζωή μας μια καταστρατηγημένη έννοια, που στην εποχή μας έχουν στραγγίσει τα υγρά της, την πνευματικότητα. Δέκα τέσσερα χρόνια ήμουν Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Φεστιβάλ Φιλίππων και είναι σχεδόν σκάνδαλο το ότι έμεινα τόσο καιρό σε μία τέτοια θέση” μου είπε χαμογελώντας ο Θοδωρής Γκόνης. Ναι, είναι γεγονός ο στιχουργός, ποιητής, ηθοποιός, σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Φιλίππων, Θοδωρής Γκόνης, με υπερηφάνεια παρουσιάζει το φετινό φεστιβαλικό πρόγραμμα, που είναι αφιερωμένο στα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή (“6 γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη”, 2/7 – 30/8/2022) και τρυφερά αποχαιρετά το 65ο, πλέον, φεστιβάλ δηλώνοντας ευγνώμων απέναντι στην πόλη της Καβάλας.

Ένας σύντομος απολογισμός της διαδρομής του στο φεστιβάλ

Έχοντας την πεποίθηση πως η τέχνη είναι καταφύγιο, ο Θοδωρής Γκόνης θέλησε να δώσει στο φεστιβάλ το δικό του στίγμα, άνοιξε δρόμους, πρότεινε καινούρια πράγματα, θέλησε με κάθε τρόπο να ενθαρρύνει την πολιτιστική ανάπτυξη και “εκπαίδευση” των πολιτών και των επισκεπτών της Καβάλας. Αναλαμβάνοντας το τιμόνι του ιστορικού φεστιβάλ Φιλίππων από το 2009, κατάφερε να δώσει ένα διαφορετικό αισθητικό και γεωγραφικό στίγμα απλώνοντας τις δράσεις στην πόλη, από τους κήπους της κατοικίας του Μοχάμεντ Αλι και τον λιμενοβραχίονα μέχρι το καρνάγιο και τον φάρο. Γέμισε τους δρόμους και τις πλατείες με αφίσες και συνθήματα που μας συνέδεσαν με σημαντικές προσωπικότητες, την τέχνη και τη λογοτεχνία. Ένα από τα υπέροχα συμπυκνωμένα κωδικοποιημένα που θυμόμαστε ήταν το υπέροχο: “Γιώργος Σεφέρης-Χορηγός Αισιοδοξίας”!

 

Δημιούργησε ένα φεστιβάλ υπερτοπικό με μια αγωνιστική διάθεση έχοντας δίπλα του δυνατές συμμαχίες από ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, φίλων όπως λεει ο ίδιος, “όχι με την έννοια της παρέας, αλλά με την έννοια της διαδρομής, του ίδιου δρόμου. Μάλιστα αρκετοί από αυτούς συμμετείχαν αφιλοκερδώς. Ούτε χρήματα για τα εισιτήρια ή το ξενοδοχείο τους δεν δέχτηκαν. Δεν έχω δει κανένα “παράγοντα” να φέρνει κάποιον για δουλειά χωρίς να πληρωθεί. Ασφαλώς δικαιούται να πληρωθεί ο άνθρωπος, απλά μου κάνει εντύπωση ό,τι κανένας δεν είχε ένα φίλο “να πολεμήσει ως φιλέλληνας”.  Ήθελα πάντα το φεστιβάλ να παράγει κάτι δικό του, γι’ αυτό και κάναμε αφιερώματα στον Σεφέρη, το Χειμωνά, την Οδύσσεια κ.ά.. Πέρυσι οργανώσαμε κάτι για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση και κάναμε ένα αφιέρωμα στον Διονύσιο Σολωμό. Θέλαμε να βάλουμε πάλι στη ζωή, με ταπεινότητα και πολιτική σκέψη, τον εθνικό μας ποιητή, διαβάσαμε όλο το έργο του, ήρθαν από την Ιταλία μεταφραστές, συμμετείχαν ηθοποιοί και μουσικοί.

Υπάρχει ένα ερώτημα: γιατί έχει φτιαχτεί αυτό το φεστιβάλ; Υπάρχουν τόσα άλλα φεστιβάλ δίπλα στην πόλη που μπορεί κανείς να πάει και να δει παραγωγές που περιοδεύουν. Σ’ ένα αρχαίο θέατρο όπως είναι το μοναδικό Θέατρο Φιλίππων θα πρέπει να περιφρουρήσεις κάποια πράγματα, όχι με την έννοια του εισαγγελέα και του χωροφύλακα, αλλά με την έννοια των “Δικαίων” του Σαίξπηρ. Στο Θέατρο Φιλίππων πρέπει να παρουσιάζονται πράγματα που ταιριάζουν, πρέπει να μπαίνουν όροι. Πρέπει να μπαίνεις με ευγένεια σ’ αυτούς τους χώρους και η ευγένεια είναι επαναστατική πράξη. Πλέον το να είσαι αγενής είναι πάρα πολύ εύκολο”.

Αν συνέχιζες ως καλλιτεχνικός διευθυντής στο φεστιβάλ τι θα άλλαζες;
Θα διεκδικούσα περισσότερα χρήματα, θα ήθελα να συμμετέχουν όλες οι ηλικίες δημιουργών, θα είχα οπωσδήποτε δύο συνεργάτες, ένα νεότερο και να μεγαλύτερο από εμένα για να ακούω τις σκέψεις και τις εμπειρίες τους και δεν θα ήθελα να μην έχω προσωπική επαφή με τους παράγοντες. Πολλές φορές είναι ψυχοφθόρα και χρονοβόρα διαδικασία.  Δυστυχώς σε διάφορα επαγγέλματα οι άνθρωποι δε λειτουργούν ως πολίτες αλλά ως ιδιώτες.  Ιδιαίτερα στην πολιτική αυτό που καταλαβαίνω έντρομος, είναι ότι οι πολιτικοί συμπεριφέροντε σαν ιδιώτες, υπάρχει το ιδιωτικό συμφέρον, το συμφέρον της παράταξης, του περίγυρου. Ιδιαίτερα οι πολιτικοί που αναλαμβάνουν δημόσιες θέσεις θα έπρεπε να έχουν υψηλό φρόνημα.

Φεύγοντας από την Καβάλα ποια βόλτα θα σου λείψει;
Εκείνη από την Παναγία, από την παλιά  γειτονιά μέχρι την ιχθυόσκαλα. Την έκανα κάθε μέρα με το σκύλο και έχω γράψει πάρα πολλά τραγούδια σε αυτή τη διαδρομή.  Τα τραγούδια του δίσκου “Δυο λάθη” που κάναμε με τον Φώτη Σιώτα γράφτηκαν μέσα σε ένα μήνα, σ’ αυτή την βόλτα. Κάποιες φορές ξεκινούσα λίγο βαρύθυμος και γκρινιάρης με τον εαυτό μου και  ξαφνικά στη διάρκεια της δαδρομής γινόμουν άλλος άνθρωπος, κι αυτό το οφείλω στην Καβάλα.  Είμαι ευγνώμων, πήρα πολλά από  τον τόπο, δέκα τέσσερα χρόνια στο Φεστιβάλ Φιλίππων και Εννέα χρόνια στο ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας.

“6 γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη”: Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Φιλίππων

Με τη λογική ότι το Φεστιβάλ Φιλίππων δεν είναι σταθμός περιοδευουσών παραστάσεων, ο Θοδωρής Γκόνης άρχισε από νωρίς να κατεβάζει ιδέες για το τελευταίο, σχεδιασμένο από εκείνον, πρόγραμμα του ιστορικού φεστιβάλ και κατέληξε στα “6 γαλάζια μολύβια για τη Σμύρνη”. Όπως δηλώνει ο ίδιος: “Το φεστιβάλ φέτος είναι αφιερωμένο στα εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Διαλέγει για τίτλο του τα έξι γαλάζια μολύβια του Κοσμά Πολίτη, αυτά που “χάλασε” γράφοντας σε συνέχειες στο περιοδικό “Ταχυδρόμος” την περίοδο 1962-63 (στα σαραντάχρονα της χαμένης πολιτείας) το σημαντικότερο ίσως έργο του, “Στου Χατζηφράγκου”. Μ’ αυτά τα έξι μολύβια – όσα και τα γράμματα της απαρηγόρητης Σμύρνης – με το χρώμα και το κάρβουνό τους θα προσπαθήσουμε να σχεδιάσουμε μέσα από θεατρικές παραστάσεις, αναλόγια, μουσικές, κείμενα, αναγνώσεις, εκθέσεις και προβολές τα πορτρέτα εμβληματικών προσωπικοτήτων με επίκεντρο το τραγικό αυτό γεγονός. Οι συγγραφείς Στρατής Δούκας, Ηλίας Βενέζης, Στράτης Μυριβήλης, Φώτης Κόντογλου, Διδώ Σωτηρίου, Κοσμάς Πολίτης αλλά και πολιτικοί πρωταγωνιστές της ταραγμένης αυτής εποχής όπως ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο Νικόλαος Πλαστήρας και ο Παναγιώτης Κονδύλης, συνθέτουν την “πινακοθήκη” της φετινής θεματικής. Τα πορτρέτα των μεγάλων προσωπικοτήτων εκείνης της περιόδου, έχουν αναλάβει να “σκιαγραφήσουν” μετά από παραγγελία του Φεστιβάλ σημαντικοί καλλιτέχνες, συγγραφείς, ηθοποιοί, σκηνοθέτες μεταξύ των οποίων ο Ακύλλας Καραζήσης, ο Έκτορας Λυγίζος, ο Θωμάς Κοροβίνης, η Αγγέλα Καστρινάκη, ο Κώστας Καναβούρης, ο Κυριάκος Συφιλτζόγλου, ο Γιάννης Μπασκόζος μαζί με τους Κώστα Ακρίβο, Καρολίνα Μέρμηγκα, Σωτηρία Μαραγκοζάκη, Δημοσθένη Παπαμάρκο και τον Αντώνη Νικολόπουλο αλλά και νεότεροι δημιουργοί, όπως ο Ανδρέας Ανδρέου και ο Άρης Νινίκας.

Οι φετινές εκδηλώσεις θα απλωθούν μέσα στην πόλη της Καβάλας, σε μέρη γνώριμα, που αναδείχθηκαν και αγαπήθηκαν τα τελευταία δεκατέσσερα χρόνια μέσα από το Φεστιβάλ Φιλίππων, στο προαύλιο του 7 ου Δημοτικού Σχολείου, την Παλιά Μουσική, την παραλία τελωνείου, το θεατράκι του Μεχμέτ Αλή, το Φρούριο, το Καρνάγιο, την Πλατεία Πιπίνου, τους Κήπους της Οικίας Μοχάμεντ Άλι. Φυσικά, κεντρικό ρόλο και στο φετινό πρόγραμμα θα παίξει το αρχαίο θέατρο Φιλίππων, ως χώρος φιλοξενίας όλων των μεγάλων παραστάσεων αρχαίου δράματος, σημαντικών παραγωγών των κρατικών μας σκηνών αλλά και του ελεύθερου θεάτρου, με εναρκτήρια παράσταση τα “Ματωμένα χώματα” βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Διδώς Σωτηρίου. Αποκορύφωμα των εκδηλώσεων στο αρχαίο θέατρο θα αποτελέσει, και πάλι, το 6 ο Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος. Το πρωτότυπο αυτό camp στην περιοχή των Κρηνίδων, που ξεκίνησε με αφορμή τη συμπλήρωση των 60 χρόνων του Φεστιβάλ το 2017, επιστρέφει αυτή τη φορά με την παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης παράστασης αρχαίου δράματος, για πρώτη φορά πάνω σε αριστοφανικό κείμενο. Η Γεωργία Μαυραγάνη, μια από τις σημαντικότερες σκηνοθέτες της νεότερης γενιάς, και η ομάδα της θα βρεθούν για δύο βδομάδες στην περιοχή των Φιλίππων όπου θα παρουσιάσουν το αποτέλεσμα της εργασίας τους πάνω τους “Βατράχους” του σπουδαίου κωμικού ποιητή, σε νέα μετάφραση του Δημοσθένη Παπαμάρκου, ξεκινώντας με ένα διήμερο σεμινάριο με εισηγητή τον μεταφραστή του έργου και καταλήγοντας στην παρουσίαση της παράστασης με ελεύθερη είσοδο για το κοινό.

Πηγή: Αθηνόραμα